„Autentyczność”, „autentyczny” – to pojęcia, kt.re od jakiegoś czasu bardzo często i chętnie są wykorzystywane do opisu otaczającej nas rzeczywistości. Zwykle nie budzą one większych wątpliwości, gdy używamy ich, by stwierdzić, że coś jest prawdziwe, nie jest zatem kopią, podróbką lub falsyfikatem. Wraz z rozwojem nowych nurt.w w filozofii i psychologii pojęcia te w coraz większym stopniu zaczęto stosować także do opisu zachowania człowieka. W takim ujęciu autentyczną nazwiemy osobę postępującą zgodnie z własnymi pragnieniami i poglądami. Osoba taka jest przeciwieństwem wcześniejszego ideału „osoby poczciwej”, która godziła się wypełniać przypisaną jej rolę społeczną i postępować zgodnie z tym, czego oczekują od niej inni. Mimo że decyzja, którą z tych postaw wybrać, wydaje się dziś oczywista, nadal nie mamy pewności, czy w takim właśnie kierunku zmierza współczesny świat. Czy nie jest czasem tak, że wbrew oficjalnym deklaracjom, autentyczność jest zastępowana postulowaną przez Fromma „ucieczką od wolności”? W czasach narastającej niepewności i polaryzacji warto więc zadać sobie pytanie, jakie warunki powinny zostać spełnione, by powszechnie ceniona i oczekiwana od wszystkich autentyczność nie była kolejnym mirażem tworzonym jedynie po to, by uspokoić naszą duszę i usatysfakcjonować nasze ego. Osoba autentyczna to taka, która umie korzystać z wolnej woli, nie ulega presji otaczającego świata, potrafi określić, co jest dla niej ważne i w zgodzie z tym samodzielnie podejmować decyzje kształtujące jej rzeczywistość. Autentyczności człowieka sprzyja więc w sposób oczywisty autentyczność otaczającego go świata. Czy taki zatem jest ten, który obecnie tworzymy? Niestety, coraz trudniej pozytywnie odpowiedzieć na tak postawione pytanie. W tym kontekście wystarczy wspomnieć o powstawaniu tzw. baniek informacyjnych, funkcjonowaniu mediów społecznościowych, zastosowaniu neurobiologii oraz sztucznej inteligencji w reklamie i polityce. ■
prof. dr hab. Marek Figlerowicz
Grażyna Krzemińska, Alida, technika własna, akryl, olej, 80 x 80 cm, 2023. Ukończyła Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku. Stylistycznie nawiązuje do malarstwa starych mistrzów dodając elementy współczesne. W obrazach artystki połączenie tych elementów w całość ma być metaforyczną, poetycką opowieścią o uczuciach, samotności, rozłące i pogoni za miłością niezależnie od miejsca i czasu.
Wersja drukowana w numerze: 76/2023 „Academia: Magazyn Polskiej Akademii Nauk”.